ΘΕΜΑ: Ανδρική Οστεοπόρωση – Πρόληψη και Θεραπεία

Την τελευταία δεκαετία αυξήθηκαν κατά πολύ οι γνώσεις και η εμπειρία μας σε ό,τι έχει σχέση με τη μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση, τόσο σε επίπεδο βασικής βιολογίας όσο και σε κλινικό επίπεδο. Έχει όμως παραγνωριστεί το γεγονός πως οι άνδρες είναι δυνατόν να παρουσιάσουν αυτή τη σοβαρή οστική νόσο.

Τα τελευταία χρόνια έγινε γνωστό ότι περίπου το 20% των σπονδυλικών καταγμάτων και το 30% των καταγμάτων του ισχίου συμβαίνουν στους άνδρες. Τα αποτελέσματα είναι σημαντική θνησιμότητα, κοινωνικό, ψυχολογικό και οικονομικό κόστος, καθώς και πτώση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Ο αριθμός των ανδρών που πάσχουν από οστεοπόρωση δεν είναι απολύτως ακριβής. Γεγονός είναι όμως ότι διαρκώς αυξάνεται ο αριθμός των ανδρών με κατάγματα, με κυριότερο αίτιο τις δημογραφικές αλλαγές που σημειώθηκαν τον τελευταίο αιώνα : αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης και αλλαγή της πληθυσμιακής δομής προς έναν γερασμένο πληθυσμό. Υπολογίζεται ότι τα επόμενα 50 χρόνια θα τριπλασιαστεί η επίπτωση των καταγμάτων των ισχίων στους άνδρες και θα αυξηθεί κατά 2,4 φορές στις γυναίκες. Έτσι, ο αριθμός των καταγμάτων του ισχίου θα φτάσει παγκοσμίως στα 6,3 εκατομμύρια το 2050 – σε σχέση με τα 1,7 εκατομμύρια το 1990.

Η οστική απώλεια επιταχύνεται με τη γήρανση. Έτσι, οι ηλικιωμένοι άνδρες παρουσιάζουν ψηλότερους αριθμούς καταγμάτων από τους νεότερους. Υψηλούς αριθμούς καταγμάτων παρουσιάζουν επίσης οι άνδρες που καπνίζουν και κάνουν κατάχρηση οινοπνεύματος. Επιπλέον, η μειωμένη φυσική δραστηριότητα συνδέεται με τον αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων.

Η ανδρική οστεοπόρωση μπορεί να είναι πρωτοπαθής σε ποσοστό 57% ή δευτεροπαθής – όπου διαπιστώνονται ένα ή περισσότερα αίτια – σε ποσοστό 43%.

Τα συχνότερα αίτια της δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης είναι ο υπογοναδισμός, η χορήγηση κορτικοστεροειδών, η δυσαπορρόφηση ασβεστίου και η ασβεστιουρία. Άλλα αίτια είναι η ατελής οστεογένεση, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο υπερθυρεοειδισμός, ο υπερπαραθυρεοειδισμός, το σύνδρομο Gushign, η νεφρική ανεπάρκεια, η ηπατική ανεπάρκεια, το πολλαπλούν μυέλωμα, κ.α.

Η διάγνωση της ανδρικής οστεοπόρωσης γίνεται έπειτα από κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο. Εμφάνιση αναίτιων καταγμάτων, ακτινολογική οστεοπενία και σπονδυλικές παραμορφώσεις, καθώς και η παρουσία παθήσεων που συνδέονται με χαμηλή οστική μάζα, μας καθοδηγούν στο να συστήσουμε στον ασθενή διαγωνιστικό έλεγχο, ο οποίος περιλαμβάνει μέτρηση οστικής μάζας (κατά προτίμηση στην περιοχή του ΟΜΣΣ και σε αυτήν του ισχίου) και ειδικό βιοχημικό έλεγχο αίματος και ούρων.

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Η παθογένεια της οστεοπόρωσης στους άνδρες διαφέρει από αυτήν των γυναικών, αφού ο ανδρικός σκελετός διαφέρει αρκετά από τον γυναικείο. Έτσι, πρέπει να χρησιμοποιούμε διαφορετικές προληπτικές και θεραπευτικές προσεγγίσεις στοχευμένες αποκλειστικά στον ανδρικό πληθυσμό. Μεγάλη σημασία για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης είναι η αναγνώριση και η διόρθωση παραγόντων και αιτίων που συμβάλλουν στην οστική απώλεια.

Διακοπή του καπνίσματος, περιορισμός στη χρήση οινοπνεύματος, εντατική άσκηση και αυξημένη αθλητική δραστηριότητα, καθώς και βελτίωση των διατροφικών συνηθειών με στόχο την αυξημένη πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D είναι τα απολύτως αναγκαία βήματα στην πρόληψη της οστεοπόρωσης.

Στη θεραπεία της ανδρικής οστεοπόρωσης οι επιλογές είναι λιγότερες σε σχέση με τη μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση. Κυρίως χρησιμοποιούνται τα διφωσφονικά ριζενδονάτη, αλενδρονάτη, κ.α) και λιγότερο η καλσιτονίνη, το φθόριο, το ρανελλικό στρόντιο, η αυξητική ορμόνη, η παραθορμόνη και η τεστοστερόνη σε υπογοναδικούς άνδρες. Τονίζεται ωστόσο ότι άνδρες με οστεοπενία, οι οποίοι είναι εκτεθειμένοι και σε άλλους παράγοντες κινδύνου, θα πρέπει επίσης να θεωρούνται υποψήφιοι για θεραπεία.

Του Πέτρου Κουνέλη,

                      Ορθοπαιδικού Χειρουργού, Υπεύθυνου Τμ. Οστεοπόρωσης Ευρωκλινικής Αθηνών

Σ.Α.Σ Ε.Η.Ε