ΘΕΜΑ: Παιδική όραση - Οι συνήθεις παθήσεις

   Η εξασφάλιση της φυσιολογικής όρασης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη συνολικότερη ανάπτυξη των παιδιών. Κατά συνέπεια τα μάτια των παιδιών πρέπει να εξετάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, έτσι ώστε τυχόν προβλήματα να διαγνωσθούν και να αντιμετωπιστούν έγκαιρα.

 

Όλα τα μωρά ελέγχονται κατά τη γέννησή τους από τον παιδίατρο στο μαιευτήριο. Επιπλέον ο οφθαλμίατρος θα εξετάσει όλα τα νεογνά που έχουν γεννηθεί πρόωρα, όσα έχουν οικογενειακό ιστορικό σοβαρών οφθαλμικών παθήσεων και όσα εμφανίζουν οφθαλμικές ανωμαλίες.

Κατά τη διάρκεια των πρώτων 6-8 εβδομάδων της ζωής είναι φυσιολογικό τα μάτια του μωρού να μη συνεργάζονται απόλυτα μεταξύ τους και να μην κινούνται παράλληλα. Το φαινόμενο αυτό δε θα πρέπει να ανησυχεί τους γονείς παρά μόνο εάν είναι συνεχές ή εάν δεν βελτιώνεται προοδευτικά με το πέρασμα των εβδομάδων.

Προβλήματα δακρύρροιας διαπιστώνονται αρκετά συχνά στα νεογνά καθώς ο δακρυϊκός σωλήνας (ο αγωγός με τον οποίο αποχετεύονται τα δάκρυα προς τη μύτη) δεν έχει ανοίξει, κάτι που όμως αναμένεται να συμβεί στην πλειοψηφία των νεογνών σταδιακά μέχρι τον 6ο – 12ο μήνα της ζωής τους.

Σταδιακά από τον 4ο μήνα το μωρό αποκτά τη δυνατότητα να παρακολουθεί κινούμενα παιχνίδια και επιδιώκει να τα προσεγγίσει καθώς η οπτοκινητική συνεργασία και η αίσθηση του βάθους προοδευτικά αναπτύσσονται για τους επόμενους 4-8 μήνες.

Με τη συμπλήρωση του πρώτου έτους ζωής όλα τα μωρά πρέπει να ελέγχονται από τον ιατρό τους. Εφόσον η οπτική τους συμπεριφορά διαπιστώνεται φυσιολογική, η επόμενη εξέταση γίνεται μεταξύ του δεύτερου και τρίτου χρόνου ζωής. Για όσα παιδιά ο παιδίατρος διατηρεί αμφιβολίες αναφορικά με την ευθυγράμμιση των ματιών, την συμμετρική όραση ή την σωστή ανατομική κατασκευή και ανάπτυξη, αυτά πρέπει να εξετάζονται από τον οφθαλμίατρο.

Ευρήματα που μπορεί να οδηγήσουν τους γονείς στην υποψία πιθανών οφθαλμολογικών προβλημάτων αποτελούν:

• Επίμονο τρίψιμο ματιών.
• Έντονη φωτοευαισθησία.
• Αδυναμία εστίασης.
• Αδυναμία παρακολούθησης κινουμένων αντικειμένων.
• Διαπίστωση ότι τα μάτια του μωρού δεν είναι ή δεν κινούνται παράλληλα, πέραν του 6ου μήνα της ζωής τους.
• Επίμονο κοκκίνισμα ματιών.
• «Λευκή» κόρη του ενός ή και των δύο ματιών αντί για «μαύρη».

Στα παιδιά σχολικής ηλικίας πιθανώς ανησυχητικά ευρήματα αποτελούν:

 

• Αδυναμία να διαβάσουν στον πίνακα ή να αναγνωρίσουν με ευκρίνεια μακρινά αντικείμενα.
• Δυσκολία στην ανάγνωση των βιβλίων.
• Παρακολούθηση της τηλεόρασης σε πολύ κοντινή απόσταση.

Τα συχνότερα οφθαλμολογικά προβλήματα στα παιδιά είναι:

Η αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι). Είναι η μειωμένη όραση στο ένα ή και στα δύο μάτια, χωρίς το μάτι εξωτερικά να παρουσιάζει κάποιο εμφανές πρόβλημα. Οι πιο συχνές αιτίες αμβλυωπίας είναι οι διαθλαστικές ανωμαλίες (υπερμετρωπία-αστιγματισμός-μυωπία) και ιδίως η ασύμμετρη εμφάνιση (ανισομετρωπία), καθώς και ο στραβισμός. Σπανιότερες αιτίες αποτελούν διάφορες κατασκευαστικές ανωμαλίες του οφθαλμού όπως ο συγγενής καταρράκτης.

Ο στραβισμός είναι η απόκλιση των δύο οφθαλμών συνήθως προς τα μέσα (εσωτροπία) ή προς τα έξω (εξωτροπία). Αν κάποιο από τα δύο μάτια αποκλίνει συχνότερα, τότε στο μάτι αυτό υπάρχει κίνδυνος να αναπτυχθεί αμβλυωπία. Με την πρώιμη διάγνωση η όραση μπορεί να αποκατασταθεί αποτελεσματικά. Για το σκοπό αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθούν γυαλιά καθώς και θεραπεία κάλυψης (patch) για την ενίσχυση της όρασης του ασθενέστερου-αμβλυωπικού ματιού. Ο στραβισμός που εμφανίζεται στους πρώτους έξι μήνες της ζωής του παιδιού (συγγενής στραβισμός) συνήθως απαιτεί χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση της ευθυγράμμισης των ματιών. Πάντως, πολλά μωρά συχνά παρουσιάζουν το λεγόμενο «ψευδοστραβισμό». Στην περίπτωση αυτή λόγω «ασύμμετρης» ανάπτυξης του δέρματος των βλεφάρων, το βρέφος μοιάζει σαν να έχει στραβισμό, αλλά εντούτοις οι οφθαλμοί είναι ευθυγραμμισμένοι και κινούνται παράλληλα. Καθώς το παιδί αναπτύσσεται ο ψευδοστραβισμός εξαφανίζεται χωρίς να απαιτείται θεραπεία.

Διαθλαστικές ανωμαλίες. Αυτές οφείλονται στο ότι το μάτι δεν έχει την απαιτούμενη καμπυλότητα, ώστε το φως να εστιάζεται με σωστό τρόπο, με αποτέλεσμα τα είδωλα να παρουσιάζονται θολά. Οι διαθλαστικές ανωμαλίες αποτελούν αιτίες αμβλυωπίας.

Οι πιο συχνές διαθλαστικές ανωμαλίες είναι:
Η μυωπία, που παρουσιάζεται ως πρόβλημα στην καθαρή αντίληψη των αντικειμένων που βρίσκονται μακριά.
Η υπερμετρωπία, που παρουσιάζεται ως πρόβλημα στην κοντινή όραση.
Ο αστιγματισμός, ο οποίος προκαλεί συνήθως παραμορφώσεις του σχήματος των αντικειμένων.
Οι διαθλαστικές ανωμαλίες, εφόσον είναι σημαντικού βαθμού, απαιτούν διόρθωση με γυαλιά για την πρόληψη της αμβλυωπίας και την εξασφάλιση της περαιτέρω σωστής ανάπτυξης της όρασης των παιδιών.

 

Αθανάσιος Ζερβός, Μ.D., MSc.
Χειρούργος Οφθαλμίατρος
Παιδοφθαλμίατρος

Πηγή: Η Όραση ΣΗΜΕΡΑ

Σ.Α.Σ  Ε.Η.Ε