ΘΕΜΑ: ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ
Η αορτή είναι η μεγαλύτερη αρτηρία του ανθρώπινου σώματος, η οποία μεταφέρει οξυγονωμένο αίμα από την καρδιά προς όλα τα σημεία του σώματος. Αρχίζει από την καρδιά, κάνει μια καμπή (αορτικό τόξο), διέρχεται από το θώρακα (κατιούσα θωρακική αορτή) και περνώντας από το διάφραγμα μετατρέπεται σε κοιλιακή αορτή, ενώ στο επίπεδο του ομφαλού χωρίζεται στις δύο λαγόνιες αρτηρίες. Η φυσιολογική της διάμετρος στο θώρακα (θωρακική αορτή) είναι μέχρι 28mm, ενώ στην κοιλιά (κοιλιακή αορτή) γύρω στα 20mm.
Με τον όρο ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής (ΑΚΑ) περιγράφεται η μη αναστρέψιμη διάταση κατά τουλάχιστον 50% πάνω από τη φυσιολογική διάμετρό της, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός «εξογκώματος» (διόγκωση) σε κάποιο σημείο της, εξαιτίας της εξασθένησης του τοιχώματός της.
Η ΠΙΕΣΗ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ σε κάθε συστολή της καρδιάς καταπονεί το εξασθενημένο τοίχωμα της αορτής κάνοντας το ανεύρυσμα να διευρύνεται βαθμιαία όλο και περισσότερο. Αν το ανεύρυσμα δεν γίνει αντιληπτό, το τοίχωμα της αορτής συνεχίζει να εξασθενεί και το ανεύρυσμα συνεχίζει να μεγαλώνει. Τελικά, το ανεύρυσμα γίνεται τόσο μεγάλο και το τοίχωμά του τόσο ανίσχυρο ώστε συμβαίνει ρήξη (σκάσιμο). Όταν συμβεί αυτό, προκαλείται σοβαρή εσωτερική αιμορραγία, μια κατάσταση που είναι μοιραία στις περισσότερες περιπτώσεις.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ
Η εμφάνιση ανευρύσματος κοιλιακής αορτής είναι συχνότερη στους άντρες έναντι των γυναικών. Παρατηρείται 6πλάσια πιθανότητα διάγνωσης ανευρύσματος σε συγγενείς 1ου βαθμού ασθενούς με ΑΚΑ. Το 75% των ανευρυσμάτων είναι ασυμπτωματικά και διαγιγνώσκονται τυχαία στα πλαίσια απεικονιστικού ελέγχου για άλλη πάθηση.
ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ για την εμφάνιση ανευρύσματος είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή χοληστερίνη, η παχυσαρκία, ο διαβήτης, το μεταβολικό σύνδρομο και το κάπνισμα. Το 90% των ασθενών με ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής καπνίζουν ή ήταν πρώην καπνιστές. Επίσης τα ατυχήματα μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στην αορτή (τραυματισμός του τοιχώματος) και την ανάπτυξη ανευρύσματος, μετά από άλλοτε άλλο χρονικό διάστημα.
Κάποια σπάνια σύνδρομα (π.χ. το σύνδρομο του Marfan, το οποίο αφορά ανθρώπους πολύ ψηλούς, λεπτούς, με πολύ λεπτά δάκτυλα που θυμίζουν αράχνη) παίζουν ρόλο. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ανεύρυσμα αορτής μπορεί να προκληθεί από μόλυνση (π.χ. σύφιλη, φυματίωση) ή φλεγμονή (αγγειίτιδα).
Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΙΣΗΣ, υπολογίζεται ότι παίζει ρόλο στη γένεση του ανευρύσματος σε ποσοστό έως και 20%.
Για την αρτηριακή πίεση πρέπει να παρατηρηθεί ότι είναι λογικό να επιβαρύνει την κατάσταση. Η πίεση του αίματος σε κάθε χτύπημα της καρδιάς πιέζει το εξασθενημένο τοίχωμα της αορτής κάνοντας το ανεύρυσμα να διευρύνεται βαθμιαία περισσότερο.
Παρ’ όλα αυτά, η υψηλή αρτηριακή πίεση δεν έχει φανεί να παίζει ρόλο σε ορισμένες πληθυσμιακές μελέτες.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ;
Στους περισσότερους ασθενείς δεν παρουσιάζεται κανένα σύμπτωμα και το ανεύρυσμα συνήθως διαπιστώνεται από εξετάσεις που έγιναν για άσχετους λόγους. Στους ασθενείς που εμφανίζουν συμπτώματα, το πιο συχνό είναι ο πόνος στην κοιλιακή χώρα (γύρω από τον ομφαλό), στην οσφύ ή στο θώρακα. Άλλοι ασθενείς αναφέρουν ότι αισθάνονται μια μάζα που σφύζει πίσω από τον ομφαλό ή ναυτία, έμετο και αίσθηση πλήρωσης του στομάχου μετά από μικρά γεύματα.
Επειδή τις περισσότερες φορές εντός του ανευρύσματος δημιουργείται θρόμβος (λόγω της στροβιλώδους ροής του αίματος) σε σπάνιες περιπτώσεις, στα δάκτυλα των ποδιών μπορεί να εμφανιστούν περιοχές με μπλε χρώμα και πόνο, λόγω εμβολής αθηροθρομβωτικού υλικού από το ανεύρυσμα προς τα κάτω (σύνδρομο κυανών δακτύλων).
Σε περίπτωση που το ανεύρυσμα σπάσει, (ρήξη) εμφανίζονται συμπτώματα αιμορραγικού σοκ (ταχυκαρδία, σοβαρή αδυναμία, ζάλη, πόνος και απώλεια των αισθήσεων).
Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΡΗΞΗΣ ενός ανευρύσματος έχει άμεση σχέση με τη διάμετρό του. Έτσι για ένα ανεύρυσμα με διάμετρο 5-6 εκατοστά, ο κίνδυνος ρήξης σε 1 έτος είναι 5-10%, ενώ για ανεύρυσμα με διάμετρο 6-7 εκατοστά, ο κίνδυνος ρήξης σε 1 έτος είναι 10-20%. Για ανευρύσματα με διάμετρο >7 εκατοστά, ο κίνδυνος ρήξης σε 1 έτος είναι 25%. Το 80-90% των ρήξεων καταλήγουν σε θάνατο λόγω αιμορραγίας.
Πρέπει να αναφερθεί ότι το ανεύρυσμα συνοδεύεται συνήθως με γενικότερη αθηροσκλήρωση των αρτηριών του σώματος. Έτσι, ενώ ο ασθενής ζει με το φόβο της ρήξης του ανευρύσματος, τα 2/3 των αρρώστων με ανευρύσματα πεθαίνουν από εμφράγματα και εγκεφαλικά επεισόδια παρά από τη ρήξη του ανευρύσματος. Μια άλλη επιπλοκή εκτός από τη ρήξη, είναι η θρόμβωση του ανευρύσματος που μπορεί να οδηγήσει σε οξεία ισχαιμία των κάτω άκρων συνήθως.
Πηγή: www.iasisnews.gr
Παπάς Θεοφάνης, MD, PHD, MSc – Αγγειοχειρούργος Σ.Α.Σ Ε.Η.Ε