ΘΕΜΑ: ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ

Η κλινική δερματολογία ασχολείται με τις νόσους που αναπτύσσονται στο μεγαλύτερο σε έκταση όργανο του ανθρώπινου οργανισμού, το δέρμα. Η διατροφή, τα μικρόβια, οι μύκητες και οι ιοί στο περιβάλλον, η γενετική προδιάθεση του κάθε ανθρώπου, το περιβάλλον στο οποίο ζει και άλλοι ακόμα παράγοντες στο οποίο ζει και άλλοι ακόμα παράγοντες συντελούν στο να κάνουν την εμφάνισή τους η ακμή, το έκζεμα, η ψωρίαση κι άλλες δυσάρεστες δερματολογικές καταστάσεις.

 

ΑΚΜΗ

Σε αντίθεση με ότι πιστεύαμε στο παρελθόν, η ακμή δεν προκαλείται από κακή διατροφή, σοκολάτες ή λιπαρές τροφές. Υπάρχουν βέβαια αντικρουόμενες μελέτες για τη διατροφή, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι στον υπερβάλλοντα λιπώδη ιστό, εάν υπάρχει, τα οιστρογόνα μετατρέπονται σε ανδρογόνα.  Η ακμή είναι η νόσος της εφηβικής ηλικίας και χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των σμηγματογόνων αδένων. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξημένη συχνότητα και στους ενήλικες. Εμφανίζεται συχνότερα στις ενήλικες γυναίκες από ότι στους ενήλικες άνδρες και παρόλο που δεν σχετίζεται με σοβαρά προβλήματα και επιπλοκές, μπορεί να έχει σημαντικές ψυχοκοινωνικές συνέπειες στους πάσχοντες. Το εξάνθημα είναι πολύμορφο αποτελούμενο από φαγέσωρες, βλατίδες, φλύκταινες οζίδια, κύστεις, ουλές και μπορεί να συνοδεύεται από σμηγματόρροια. Η ακμή αναπτύσσεται όταν οι σμηγματογόνοι αδένες παράγουν υπερβολικό σμήγμα, είτε λόγω κληρονομικότητας, είτε υπερπαραγωγής ανδρογόνων από π.χ. πολυκυστικές ωοθήκες. Αυτό συνδυάζεται με την υπερπαραγωγή κερατινοκυττάρων στα τοιχώματα των αδένων, τα οποία καθώς αποπίπτουν, φράζουν τους πόρους των αδένων προς την επιφάνεια της επιδερμίδας (μαύρα στίγματα-ανοιχτοί φαγέσωρες ή άσπρα στοιχεία – κλειστοί φαγέσωρες).

ΟΙ ΥΠΕΡΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝΤΕΣ ΑΔΕΝΕΣ διογκώνονται και οδηγούνται σε φλεγμονή (κόκκινα σπυράκια - βλατίδες), τα τοιχώματά τους διασπώνται και βακτηρίδια (κυρίως το προπιονοβακτηρίδιο της ακμής) που βρίσκονται στο δέρμα, αποικίζουν, εισχωρούν, επιμολύνουν και δημιουργούν πυώδεις βλάβες (φλύκταινες). Φλεγμονώδεις παράγοντες επιστρατεύονται και μια χρονίζουσα φλεγμονώδης διαδικασία επακολουθεί και εγκαθιδρύεται. Κύστεις δημιουργούνται όταν η διαδρομή είναι βαρύτερη. Στις ενήλικες γυναίκες, η χρήση ακατάλληλων, φαγεσωρογόνων, καλλυντικών και αντιηλιακών στο δέρμα με προδιάθεση ακμής, η παραμέληση του σχολαστικού ντεμακιγιάζ πριν τον ύπνο, το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, η παχυσαρκία αλλά ακόμη και το στρες που αυξάνει τα ανδρογόνα, προκαλούν ακμή λόγω απόφραξης των πόρων και υπερλειτουργίας των σμηγματογόνων αδένων.

ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ

Ανήκει στις ενδογενείς δερματίτιδες και είναι μια οξεία, υποξεία ή χρόνια κνησμώδης, φλεγμονώδης δερματοπάθεια με υποτροπιάζουσα πορεία, που συνήθως πρωτοεμφανίζεται στην παιδική ηλικία και χαρακτηρίζεται από περιόδους ύφεσης και περιόδους έξαρσης. Το μυστήριο που περιβάλλει την αιτιολογία της ατοπικής δερματίτιδας αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο σοβαρά σημεία στην κατανόηση της αιτιολογίας των δερματοπαθειών.  Περισσότερο φαίνεται να είναι μια ανοσολογική ανωμαλία που προκύπτει μετά από έκθεση του ατόμου σε αλλεργιογόνο (τροφές, εισπνεόμενες ουσίες) όπου αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μετατροπή των βοηθητικών κυττάρων Τ τύπου 0 (Τh0) σε Th2 λεμφοκύτταρα. Ως αποτέλεσμα τα Τh2 κύτταρα κυριαρχούν στις κεντρικές ανοσολογικές διεργασίες και μέσω του ειδικού τους προφίλ έκκρισης κυττοκινών ωθούν τα κύτταρα β προς παραγωγή ειδικής για το αλλεργιογόνο IgE.

ΚΑΠΟΙΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΝ πως η IgE δεν κατέχει κεντρικό ρόλο στην ανοσοπαθογένεια της ατοπικής δερματίτιδας. Μια άλλη εξήγηση είναι η άγνοιά μας περί των αλλεργιογόνων που ευθύνονται για την πάθηση στους συγκεκριμένους ασθενείς. Τέλος, είναι πιθανό οι ασθενείς αυτοί να μην εμφανίζουν ατοπία αλλά να πάσχουν από μια νόσο κλινικά παρόμοια προς την ατοπική δερματίτιδα.

ΕΚΛΥΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ που μπορεί να οδηγήσουν στην έναρξη ή στην έξαρση προϋπάρχουσας ατοπικής δερματίτιδας, είναι οι εξής:

• ΤΡΟΦΕΣ: Τα συνήθη τροφικά αλλεργιογόνα που ενοχοποιούνται για την ατοπική δερματίτιδα είναι: Το γάλα, τα ασπράδια αυγών, τα φιστίκια, οι ξηροί καρποί, τα ψάρια, τα θαλασσινά, το σιτάρι.
• ΑΕΡΟ-ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ στην ατοπία είναι: Η σκόνη του σπιτιού, το ακάρι σκόνης του σπιτιού, η γύρη (δένδρων, γρασιδιού, αγριόχορτων), το χνούδι των ζώων (γάλα, σκύλος), η μούχλα.
• ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ: Οι εξωτοξίνες του χρυσίζοντα σταφυλόκοκκου μπορούν να δρουν ως υπεραντιγόνα και να διεγείρουν την ενεργοποίηση των Τ λεμφοκυττάρων και των μακροφάγων. Στις βαρύτερες περιπτώσεις, η επιλοίμωξη από Staphylococcus Aureus πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Ο υποτροπιάζων απλός έρπης δεν είναι σπάνιος και μπορεί να πάρει τη μορφή διάσπαρτων φυσαλίδων, αυτή της ερπητόμορφης διάταξης.
• ΨΥΧΙΚΟ ΣΤΡΕΣ: Λόγω της νόσου ή ανεξάρτητα αυτής αποτελεί παράγοντα που συμβάλλει στις παροξύνσεις της νόσου.
• ΣΑΠΟΥΝΙΑ, ΑΡΩΜΑΤΑ & ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ: Τα σαπούνια, τα αρώματα, τα καλλυντικά αλλά ακόμα και τα παρατεταμένα ζεστά λουτρά μπορούν να επιβαρύνουν την ατοπική δερματίτιδα.

ΑΛΛΟΙ ΕΠΙΒΑΡΥΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ: Η αφυδάτωση του δέρματος, η οποία δημιουργείται από το συχνό πλύσιμο των χεριών και του σώματος, πρέπει να θεωρείται σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας. Εξίσου σημαντικές είναι και οι λοιμώξεις από Staphylococcus Aureus, όπου συναντάται πάντα στις βαρύτερες περιπτώσεις λοιμώξεις από στρεπτόκοκκους της ομάδας Α, από τον ιό του απλού έρπητα και σπανίως από μύκητες (δερματοφυτίες, καντιντίαση). Ορμονικοί παράγοντες όπως η κύηση, η έμμηνος ρύση και οι παθήσεις του θυρεοειδή, μπορούν να επιβαρύνουν την ατοπική δερματίτιδα. Επίσης, η εποχή παίζει σημαντικό ρόλο αφού στα εύκρατα κλίματα η ατοπική δερματίτιδα συνήθως βελτιώνεται το καλοκαίρι, ενώ επιδεινώνεται το χειμώνα. Ο ιματισμός σχετίζεται περισσότερο με τον κνησμό, αφού μετά την αφαίρεση των ρούχων αλλά και με την άμεση επαφή μάλλινων ενδυμάτων ή κουβέρτας με το δέρμα, επιδεινώνεται. Τέλος, το ψυχικό στρες, είτε λόγω της νόσου, είτε ανεξάρτητα αυτής, αποτελεί παράγοντα που συμβάλλει στις παροξύνσεις της νόσου.

ΨΩΡΙΑΣΗ

Η ψωρίαση δεν είναι κολλητική, ούτε είναι αποτέλεσμα κακής προσωπικής υγιεινής, όπως συχνά πιστεύεται. Πολλοί ασθενείς, ωστόσο, τη βιώνουν με τη μορφή κοινωνικού αποκλεισμού. Έρευνες έχουν δείξει ότι λιγότεροι από 1 στους 4 θα προτιμούσαν τη ψωρίαση σε σύγκριση με άλλη χρόνια νόσο, ενώ οι περισσότεροι θα προτιμούσαν να πάσχουν από διαβήτη, υπέρταση ή κατάθλιψη, παρά από ψωρίαση. Η ψωρίαση είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση του δέρματος, που προσβάλλει περίπου το 2% του πληθυσμού. Εκδηλώνεται συνήθως με τη μορφή εκτεταμένων ερυθρών πλακών, οι οποίες καλύπτονται από αργυρόχροα λέπια που ξεκολλάνε από το δέρμα.

ΟΙ ΒΛΑΒΕΣ ΣΥΝΗΘΩΣ ΣΥΝΟΔΕΥΟΝΤΑΙ από φαγούρα και αίσθηση καψίματος, ενώ παρατηρούνται και ρωγμές του δέρματος που μπορεί να αιμορραγούν. Οι ψωριασικές αλλοιώσεις μπορούν να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε σημείο του σώματος. Συχνότερα προσβάλλονται τα γόνατα, οι αγκώνες, το τριχωτό της κεφαλής και η πλάτη. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η ασθένεια εμφανίζεται μετά την ενηλικίωση. Ωστόσο το 10-15% των πασχόντων είναι παιδιά κάτω των 10 ετών. Παρότι η νόσος δεν θεωρείται κληρονομική, με την κλασική έννοια του όρου, το 1/3 των ασθενών έχουν οικογενειακό ιστορικό. Οι αιτίες της παραμένουν ουσιαστικά άγνωστες, τα τελευταία, όμως, χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου και έτσι σήμερα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι η πάθηση είναι αποτέλεσμα συνδυασμού γενετικής προδιάθεσης και διαταραχής της λειτουργίας των μηχανισμών άμυνας του οργανισμού (ανοσοποιητικό σύστημα). Το τελευταίο αποσυντονίζεται και κατά κάποιο τρόπο «επιτίθεται» στο δέρμα, εξαναγκάζοντας τα κύτταρά του να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και να συσσωρεύονται στα ανώτερα στρώματα, δημιουργώντας τις χαρακτηριστικές κόκκινες ψωριασικές πλάκες. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε, ότι ενώ σε φυσιολογικές συνθήκες τα κύτταρα του δέρματος χρειάζονται περίπου ένα μήνα για να ωριμάσουν, στην περίπτωση της ψωρίασης η διαδικασία επιταχύνεται και διαρκεί μόλις 4 ημέρες.

ΕΓΚΑΥΜΑ

Έγκαυμα καλείται η ιστική καταστροφή του δέρματος εξαιτίας της επίδρασης σε αυτό κάποιου βλαβερού αιτίου. Ανάλογα με το είδος του αιτίου, τα εγκαύματα διακρίνονται σε θερμικά, χημικά, ηλεκτρικά και ακτινικά.

ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΟΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΥ ΡΟΛΟΥ ΤΟΥ στην άμυνα του οργανισμού, εμποδίζοντας τη δίοδο μικροβίων στον οργανισμό, του ρόλου του στη θερμορύθμιση, προστατεύοντας τον οργανισμό από τις ακραίες ασύμβατες με τη ζωή θερμοκρασίες, εκτεταμένη απώλειά του είναι ασύμβατη με τη ζωή.    

ΕΙΔΗ ΕΓΚΑΥΜΑΤΩΝ:

1. 1. Θερμικά εγκαύματα: Προκαλούνται από την επίδραση θερμότητας άμεσα στο δέρμα όπως φωτιά, φλεγόμενα ρούχα, θερμά αντικείμενα, θερμό νερό (ζεμάτισμα), θερμοκρασία από τριβή, 2. Χημικά εγκαύματα: Επαφή χημικών ουσιών πάνω στο δέρμα (αλκάλια όπως ΚΟΗ, οξέα όπως ΗΝΟ₃, άσβεστος, φώσφορος, υδροφθόριο, κ.λ.π.), 3. Ηλεκτρικά εγκαύματα: Προκαλούνται από την επίδραση του ηλεκτρικού ρεύματος πάνω στο δέρμα. Δεν πρέπει να συγχέεται το ηλεκτρικό έγκαυμα με ένα θερμικό έγκαυμα που έχει προκληθεί από μια ηλεκτρική συσκευή, π.χ. επαφή με καυτό ηλεκτρικό σίδερο ρούχων, 4. Ακτινικά εγκαύματα: Προέρχονται από την επίδραση ακτινοβολίας (ήλιου, πυρινικής).

Για τη βαρύτητα ενός εγκαύματος πρέπει να συνεκτιμηθούν οι εξής παράμετροι:

Βάθος καταστροφής των ιστών (1^ου, 2^ου ή 3^ου βαθμού), Έκταση του εγκαύματος ως προς την επιφάνεια σώματος («κανόνας των 9»), Σημείο εγκαύματος (πρόσωπο, τράχηλος, περίνεο κ.λ.π.), Ύπαρξη άλλων κακώσεων (κατάγματα κ.λ.π.), Ηλικία ασθενούς (παιδιά και ηλικιωμένοι είναι ευάλωτοι). 

Η ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η ΕΚΤΙΜΗΣΗ της βαρύτητας ενός εγκαύματος γίνονται από ιατρό ή ειδικό κέντρο αντιμετώπισης εγκαυμάτων. Εγκαύματα 1^ου βαθμού, περιορισμένης έκταση, μπορούν να αντιμετωπιστούν κατ’ οίκον χωρίς την παρέμβαση ειδικού. Τα εγκαύματα στο πρόσωπο, χέρια, τράχηλο, περίνεο ανεξάρτητα από το βάθος και την ένταση, κάθε έγκαυμα σε παιδί ή ηλικιωμένο και κάθε ηλεκτρικό, εισπνευστικό ή έγκαυμα από κατάποση χημικών, πρέπει να αντιμετωπίζεται από ιατρό ή ειδικό κέντρο αντιμετώπισης εγκαυμάτων.           

Πηγή: www.iasisnews.gr Δρ.Βλαδένη Τάνια, Δερματολόγος