"ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ"

Οι ανθρώπινες αρθρώσεις υφίστανται μεγάλη καταπόνηση λόγω πολύ μεγάλων φορτίων. Το αίσθημα του πόνου είναι συχνό σε αυτές, αλλά τα αίτια ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία.

Στην παιδική ηλικία, συχνά οφείλονται στη γρήγορη ανάπτυξη του σκελετού και την ανισορροπία μεταξύ μαλακών μορίων (μυών - συνδέσμων) και οστών (οστεοχονδρίτιδες). Στους εφήβους, όπου τα ποσοστά συστηματικής άσκησης είναι υψηλά, τα σύνδρομα υπέρχρησης (τενοντίτιδες, οστικά οιδήματα, θλάσεις) είναι η συχνότερη αιτία. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, 50+, πρωταρχική αιτία πόνου των αρθρώσεων είναι η εκφυλιστική φθορά τους, γνωστή και ως «οστεοαρθρίτιδα», όπου κυρίαρχο γνώρισμα είναι η καταστροφή του χόνδρου.
Τέλος, σε όλες τις ηλικίες, αίτια αρθρικού πόνου μπορούν να είναι οι συστηματικές αρθρίτιδες (ρευματοειδής, ουρική κ.λπ.), οι μικροβιακές λοιμώξεις, καθώς και άλλα νοσήματα του συνδετικού ιστού (Λύκος, Σαρκοείδωση κ.λπ). Επίσης, η έλλειψη άσκησης και η αδυναμία των κεντρικών μυϊκών ομάδων προκαλεί συχνά λειτουργικά άλγη στις γειτονικές αρθρώσεις.

Όταν ο καιρός αλλάζει…

Είναι εντυπωσιακό πραγματικά ότι η πλειοψηφία των ασθενών βλέπει τους αρθριτικούς πόνους να επιδεινώνονται ανάλογα με τον καιρό. Η κυρίαρχη θεωρία είναι αυτή της βαρομετρικής πίεσης της ατμόσφαιρας. Το σώμα αντιλαμβάνεται γρήγορα τα χαμηλά βαρομετρικά και, έτσι, οι πόνοι αρχίζουν αρκετά πριν την ορατή αλλαγή του καιρού.

Επίσης, σε ασθενείς με χρόνιο άλγος, οι νευρικές απολήξεις πόνου είναι υπερβολικά ευαίσθητες και δραστηριοποιούνται με διάφορα ερεθίσματα από την ατμόσφαιρα (υγρασία, άνεμοι κ.λπ.).

Άλλες αιτίες πόνου των μυών και των αρθρώσεων

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής επηρεάζει ιδιαίτερα το φαινόμενο του πόνου των αρθρώσεων. Από τη μια μεριά, υπάρχει μεγάλη μερίδα ανθρώπων με καθιστική εργασία, ελάχιστη ημερήσια κινητικότητα και βάδιση. Συχνά είναι παχύσαρκοι, με κακή ή ανύπαρκτη μυϊκή υποδομή και, έτσι, επιρρεπείς σε εύκολους τραυματισμούς με πολύ χαμηλά φορτία. Υπάρχει και η αντίθετη όψη όμως. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, με την ανάπτυξη του δρομικού κινήματος και της υπερβολικής συστηματικής προπόνησης από μικρές ηλικίες, τα σύνδρομα υπέρχρησης - υπερκαταπόνησης ολοένα και αυξάνουν. Σε όλες τις περιπτώσεις, τελικός παραλήπτης είναι η άρθρωση που εμφανίζει πρώιμη φθορά – άρα και πόνο.

Το άγχος επιβαρύνει αυτές τις καταστάσεις. Οι νευρικές απολήξεις πόνου είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες σε αγχώδεις ανθρώπους. Έτσι το πρόβλημα είναι ότι μεγενθύνουν συχνά το σύμπτωμα του πόνου.
Επιπλέον, τα βαριά επαγγέλματα με συχνή άρση βάρους, πολλή ορθοστασία, μεγάλη μυϊκή κόπωση και συχνούς μικροτραυματισμούς (οικοδόμοι, αγρότες, οδηγοί-φορτωτές, πωλητές κ.λπ.) σίγουρα προκαλούν σοβαρά προβλήματα στις αρθρώσεις. Η καθιστική επίσης εργασία, συχνά χωρίς κανόνες εργονομίας (κατάλληλο κάθισμα, κακή θέση υπολογιστή κ.λπ.), είναι προδιαθεσικός παράγοντας σε μια πληθώρα επαγγελμάτων, όπως οι τραπεζικοί υπάλληλοι, οι υπάλληλοι γραφείων, οι προγραμματιστές, οι ιατροί κ.λπ.
Σημαντικό ρόλο παίζει και η δομή του σώματος, όπως π.χ. η παχυσαρκία, και η έλλειψη άσκησης. Όταν κάποιος έχει καλή μυϊκή υποδομή, είναι έτοιμος να δεχθεί περισσότερα φορτία ή μια κακή στάση για αρκετή ώρα, χωρίς κίνδυνο.

Τα «σημάδια» των πόνων

Οι αρθρώσεις, ειδικά προειδοποιούν για νοσήματα του συνδετικού ιστού που, όπως είναι γνωστό, προσβάλλουν πολλά συστήματα (αναπνευστικό, καρδιαγγειακό, νεφρούς, έντερο). Τέτοια νοσήματα είναι η ψωρίαση, η σαρκοείδωση, η νόσος εντέρου και πολλά άλλα. Επίσης, νευρολογικά νοσήματα μπορούν να εμφανίσουν συμπτώματα από αρθρώσεις – και, δυστυχώς, δεν είναι σπάνια η ανίχνευση πέριξ αυτών μεταστάσεων από όγκους, με αρκετά μακρινή αρχική εντόπιση.

Ο ρόλος της άσκησης

Η άσκηση βοηθά ιδιαίτερα στις περιπτώσεις πόνων σε μυς και αρθρώσεις. Η συνεργασία ιατρού, φυσικοθεραπευτή και γυμναστή θα δώσει το κατάλληλο εξατομικευμένο πρόγραμμα για κάθε διαφορετικό ασθενή. Αερόβια προγράμματα με ασκήσεις ενδυνάμωσης, κολύμβηση, στατικές ασκήσεις, βάδιση – όλα μπορούν να εφαρμοστούν, μετά όμως από αξιολόγηση του πάσχοντα. Δεν είναι κατάλληλα όλα τα προγράμματα για όλους τους πάσχοντες,.

Συχνά η γυμναστική μπορεί να επιβαρύνει τέτοιους πόνους, όταν δεν λαμβάνουμε υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες του καθένα. Λανθασμένη και βιαστική προθέρμανση, ακατάλληλο πρόγραμμα, ακατάλληλος εξοπλισμός (π.χ. παπούτσια) και ανεπαρκής αποθεραπεία μετά την άσκηση, μπορούν να επιδεινώσουν τα πράγματα.

Οι επιπτώσεις στην καθημερινότητα

Ο χρόνιος πόνος των αρθρώσεων είναι δύσκολη υπόθεση. Εμποδίζει τη συμμετοχή στον αθλητισμό ή άλλες αγαπημένες δραστηριότητες, συχνά ακόμη και την απλή μετακίνηση ή τέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων. Πολλοί από τους ανθρώπους που παρουσιάζουν πόνους στις αρθρώσεις δυσκολεύονται να οδηγήσουν, να κάθονται πολλή ώρα σε συγκεκριμένη στάση ή να ανεβοκατεβούν σκαλιά. Παράλληλα, στη σωματική καταπόνηση προστίθεται συχνά και η ψυχική επιβάρυνση. Φαινόμενα κατάθλιψης σχετίζονται τακτικά με τον χρόνιο πόνο, καθώς οι ασθενείς αποφεύγουν απλές δραστηριότητες, αποξενώνονται από το κοινωνικό τους περιβάλλον, χρησιμοποιούν υπερβολικά φάρμακα και έχουν μειωμένη απόδοση σε όλα τα επίπεδα.

Ο ρόλος της διατροφής

Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο, σε όλα τα επίπεδα. Η ισορροπημένη λήψη πρωτεϊνών, λιπιδίων, ασβεστίου, μαγνησίου, βιταμίνης D και πολλών άλλων παραγόντων, βοηθά τη δομή των αρθρώσεων. Παράλληλα, το σωστό σωματικό βάρος απαιτεί προσοχή στη θερμιδική πρόσληψη και στο διαιτολόγιο.
Η λήψη ανεξέλεγκτων συμπληρωμάτων διατροφής και βοηθημάτων δεν είναι πάντα χρήσιμη, χρειάζεται μέτρο και σύνεση στη λήψη τους. Η ισορροπημένη διατροφή είναι η καλύτερη βοήθεια.

Βελτιώνοντας τον πόνο

Βασική προϋπόθεση για να βελτιώσει κανείς μυϊκούς και αρθριτικούς πόνους είναι να εντοπιστεί η αιτία αυτών. Σε συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό και με τις απαραίτητες διαγνωστικές εξετάσεις, θα διορθωθεί –όσο είναι αυτό δυνατό– το πρόβλημα.

Παράλληλα, όμως, ο καθένας μπορεί να ανιχνεύσει στο οικιακό ή εργασιακό του περιβάλλον ερεθιστικούς παράγοντες και να τους τροποποιήσει ανάλογα. Για παράδειγμα, η βελτίωση του στρώματος, του καθίσματος στο γραφείο ή στο αυτοκίνητο με τη χρήση ειδικού μαξιλαριού, μπορούν να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα σε προβλήματα της μέσης. Επιπλέον, η κατάλληλη θέση του ηλεκτρονικού υπολογιστή στο γραφείο αποτρέπει προβλήματα του αυχένα, ενώ η χρήση ανατομικών υποδημάτων ή πάτων προστατεύουν τα γόνατα και τις ποδοκνημικές από άσκοπες καταπονήσεις.

Τέλος, η συστηματική και κατάλληλη άσκηση, προστατεύει όλο το σώμα, τις αρθρώσεις και μυϊκό σύστημα.
Ωστόσο, για πιο βαριά περιστατικά τα κοντινά πρόσωπα που περιβάλλουν τον ασθενή μπορούν να τον βοηθήσουν πολλαπλά. Η βελτίωση των εργονομικών συνθηκών διαβίωσης, η παρακολούθηση των θεραπευτικών πρωτοκόλλων, η ψυχική συμπαράσταση και η ενθάρρυνση σε βοήθεια από ειδικούς και συστηματική άσκηση, μπορούν να αποβούν καίριες παρεμβάσεις στην πορεία του πάσχοντα από χρόνιο μυοσκελετικό πόνο.

Πηγή: www.healthyme.gr

Dr Σ.Σιδερίδης, Χειρούργος Ορθοπεδικός                                                                                                                  Σ.Α.Σ Ε.Η.Ε